Hoe ontwerp je in het nieuwe stelsel een beter pensioen?

 

Wat wordt een goed pensioen in het nieuwe pensioenstelsel? We zijn op weg naar het nieuwe pensioenstelsel. Vanaf 2022 zal naar verwachting een persoonlijker, maar ook variabeler pensioen worden ingevoerd. De eind- en middenloonregeling houden definitief op te bestaan. Er komt een pensioen dat afhankelijk is van de premie en het rendement.

De ontwerpers van het nieuwe pensioenstelsel hebben er alles aan gedaan om het pensioenstelsel te verbeteren. Maar wanneer heeft een pensioenfonds voor deelnemers ook een beter pensioen?

 

Een beter pensioen is de ervaring van de deelnemer

Pensioenfondsen zetten de deelnemer centraal. Daarom richten fondsbestuurders zich op de belangen van hun actieve, gewezen en gepensioneerde deelnemers. Het belang van de deelnemers is een goed pensioen. Dus als de deelnemers tevreden zijn over het pensioen en over het pensioenfonds, is de missie van het fondsbestuur geslaagd.

In het bestaande pensioenstelsel hebben deelnemers het over aanspraken. Deelnemers vinden dat ze aanspraken hebben op de start pensioendatum en de hoogte van de uitkering. Als dit de verwachtingen overtreft, zijn deelnemers blij met het pensioenfonds en het pensioen.

In het gewijzigde pensioenstelsel zal het niet meer gaan over aanspraken, maar het over premie en rendement. Die vertaald kunnen worden naar prognoses over het te verwachten pensioen. Daarmee zal de tevredenheid in de toekomst voor een belangrijk deel afhankelijk zijn van het rendement dat het pensioenfonds weet te behalen voor de deelnemer. Als de deelnemer deze nieuwe overeenkomst ook begrijpt. Het is immers een nieuw concept.

De uitdaging voor pensioenfondsen is de komende jaren om niet alleen om de mindset over pensioen te veranderen (van aanspraak naar prognose). Maar deelnemers ook moeten leren wanneer het pensioenfonds het vermogen verantwoord beheerd. En dat het pensioenfonds de partner is bij goed beheer. Maar geen enkele garantie over de uitkomst biedt.

De betrokkenheid van deelnemers bij het pensioen zal belangrijker worden. De deelnemer zal de (subjectieve) beleving moeten hebben dat het pensioenfonds naast hem staat. Hem helpt bij het opbouwen van een vermogen waar hij straks (redelijk) onbezorgd van kan leven. Maar dat het pensioenfonds geen zekerheden oplost.

 

Een tevreden deelnemer van het pensioenfonds

Tevredenheid over het pensioenfonds is nog niet zo makkelijk. Zeg maar rustig, ingewikkeld. Nederlanders hebben weinig interesse in hun financiële planning.  Er is ook geringe kennis over vermogensbeheer. Uit een onderzoek in 2018 kwam het volgende:

“64% van de geënquêteerden liever gaat stofzuigen of strijken dan zich bezighouden met financiële planning en 29% gaat zelfs liever naar de tandarts.”

Deze uitkomst is even humoristisch als zorgelijk. Hoe gaan we deelnemers dan betrokken maken? Hoe gaan deelnemers begrijpen wat een goed rendement is? Welk risico acceptabel is? Als de benchmark wordt verslagen, maar de index is met 8% daalt, is er dan een goed rendement? Een professionele vermogensbeheerder zal vinden dat hij het goed heeft gedaan. Maar veel deelnemers zullen teleurgesteld naar het behaalde rendement kijken.

Uit onderzoek weten we, dat als we twee huishoudens die dezelfde portefeuille en hetzelfde rendement behalen in een jaar, de tevredenheid op een schaal van zeer goed tot zeer slecht laten beoordelen, dit heel anders beoordelen. Tevredenheid met het rendement, helemaal niet objectief is. Dit niet hoeft te corresponderen met het daadwerkelijk behaalde rendement. Dit noemen we percieved performance.

De uitdaging voor pensioenfondsen zal worden om te zorgen dat deelnemers straks een hoge percieved performance hebben. Ongeacht of het prognose rendement wordt behaald, under- of outperformance heeft.

Maar waar er veel kennis is om de nominale performance te beïnvloeden, is de percieved performance vaak nog een black box voor pensioenfondsen. Terwijl percieved performance de tevredenheid over het pensioenfonds zal gaan bepalen.

Wat beïnvloedt percieved performance dan?

 

Betrokken deelnemers van het pensioenfonds ervaren een beter pensioen

De ervaring van rendement beïnvloeden is zeker niet eenvoudig. Deelnemers zijn immers niet hetzelfde. Hebben niet dezelfde kennis. Hebben niet dezelfde interesse. En vaak niet dezelfde achtergrond. Ofwel, er is niet een eenvoudige oplossing die voor iedereen gelijk is.

Maar we weten, dat mensen die betrokken zijn bij het vermogen, betrokken zijn bij het pensioen, een hogere percieved performance hebben. Daarom moeten pensioenfondsen investeren in de relatie met deelnemers. Een pensioenfonds kan meer zijn dan een vehikel waar de werkgever premie in stort en wat straks inkomen genereert. Zoals ook uit het rapport uit 2020 “pensioen is meer dan poen” blijkt.

Deelnemers kunnen zich betrokken en geëngageerd voelen bij het pensioenfonds. Hoe intensiever en meer betrokken deelnemers zich voelen bij het pensioenfonds, hoe positiever ze zullen zijn over het fonds. Hoe positiever ze zijn over het fonds, hoe positiever ze het rendement zullen ervaren. Dat is percieved performance.

 

Herziening rol pensioenfonds

Het nieuwe pensioenakkoord noodzaakt pensioenfondsen, vanuit artikel 102a van de pensioenwet, opnieuw te herijken welke rol zij in de toekomst willen spelen. Is de taak van het pensioenfonds louter om het pensioenvermogen te beheren, het administreren van de pensioenopbouw en het maandelijks betalen van de pensioenuitkering? Of gaat de rol verder? Wil het pensioenfonds meer een partner zijn die met deelnemers meedenkt over hun toekomstige inkomen en welzijn?

Want zeker in het laatste geval zal het pensioenfonds nog beter naar zijn deelnemers moeten luisteren. Zo leer je deelnemers kennen. Alleen wie luistert, kan een conversatie starten. Een betrokken relatie kan alleen uit conversatie komen. Het gaat over een boodschap ontvangen en zenden. En dus niet alleen over zenden of uitleggen. Wie zijn deelnemers hoort, weet met welke boodschap het pensioen kan worden uitgelegd.

Bij sommige deelnemers zal dit zijn met duidelijke facts and figures zijn. Inzicht in de benchmark en de relatieve performance. Andere deelnemers worden eerder blij van een bericht en aandacht op belangrijke momenten. Een pensioen alert. Een geruststellende boodschap over het lange termijn rendement. Of het persoonlijke gezicht en boodschap van de pensioenfonds bestuurders.

In het kader van een nieuwe rol, is speerpunt 2 uit de strategie 2020-2025 van Pensioenfonds Zorg en Welzijn een interessante ontwikkeling. Waarin het fonds aangeeft de ambitie te hebben om deelnemers “herkenbaarheid en clubgevoel” te willen bieden.

 

Later is nu

Nu kunnen pensioenfonds denken, dat ze nog tot 2026 hebben. Dat het nieuwe pensioenstelsel nog ver weg is. Maar een betrokken relatie bouwen, is iets van de lange termijn. En de meeste pensioenfondsen hebben nog te weinig geïnvesteerd in de relatie met hun deelnemers. En te weinig deelnemers hebben een verhouding met hun fonds.

Nu onderzoeken, welke rol je wil in het leven van deelnemers wil spelen, welke groepen je hebt in je deelnemers. Hoe ze een positieve relatie zouden zien. Dan kan je in 2021 starten met het luisteren en bouwen aan de relatie. Zodat je emotioneel krediet opbouwt.